Referendum
Referendum to podstawowy, kształtowany przez stulecia
instrument demokracji bezpośredniej, umożliwiający obywatelom
decydowanie o sprawach publicznych. Największe
zastosowanie ma ono na poziomie gminy, w mniejszym
wymiarze zaś na szczeblu kantonu i federacji. Referendum
76 Szwajcarska demokracja szansą dla Polski?
stanowi wiążącą dla władz wypowiedź społeczną, rodzącą
skutki prawne w temacie, którego dotyczy głosowanie.

_________________
medicus curat, natura sanat.

W Szwajcarii funkcjonują dwa rodzaje referendum: obowiązkowe
(obligatoryjne) i nieobowiązkowe (fakultatywne). Zgodnie
z art. 140 konstytucji przedmiotem referendum obowiązkowego
na poziomie federalnym są trzy grupy zagadnień:
• zmiany Konstytucji Federalnej;
• akcesja do organizacji zbiorowego bezpieczeństwa lub
do wspólnot ponadnarodowych;
• ustawy federalne uznane za pilne, które nie mają podstaw
konstytucyjnych i których czas obowiązywania jest
dłuższy niż jeden rok (wówczas w ciągu roku od przyjęcia
takiej ustawy przez Zgromadzenie Federalne musi ona
być przedłożona pod głosowanie)34.
Do pozytywnego przegłosowania danej kwestii przedmiotu
w referendum obowiązkowym konieczne jest opowiedzenie
się większości społeczeństwa i większości kantonów.
Natomiast referendum nieobowiązkowe, zwane również
wetem ludowym, wprowadzono w 1874 r. Zwołuje się je na
żądanie 50 000 obywateli dla wyrażenia sprzeciwu wobec
przyjętych już rozwiązań. Instrument ten stosowany jest
przeciwko uchwalonym ustawom federalnym i umowom
międzynarodowym. Według art. 142 konstytucji Szwajcarii
projekty przedstawione pod głosowanie narodowi stają
się obowiązujące wtedy, gdy opowie się za nimi większość
głosujących.
Przykładowo, w latach 2000-2014 odwołano się do obu
form referendum 55 razy. W 42 przypadkach społeczeń-
34 Zob. aneks II.
Szwajcarska demokracja szansą dla Polski? 77
stwo i kantony wyraziły zgodę na proponowane zmiany,
w 13 przypadkach odrzuciły je

_________________
medicus curat, natura sanat.

Inicjatywa ludowa
Drugim instrumentem szwajcarskiej demokracji bezpośredniej
jest inicjatywa ludowa, o której mowa w art. 138
i 139 ustawy zasadniczej z 1999 r. (aneks II). Przedmiotem
takiej inicjatywy może być całkowita lub częściowa
zmiana Konstytucji Federalnej, zaproponowana przez
100 000 obywateli uprawnionych do głosowania, którzy
w ciągu 18 miesięcy zbiorą wymagane podpisy. Mogą oni
wystąpić o wprowadzenie poprawek albo uchylenie zapisów
już funkcjonujących, lub nawet zaproponować nowe
rozwiązania.
Inicjatywa może dotyczyć zarówno rozwiązań szczegółowych,
jak i ogólnych. Jeśli taka propozycja się pojawi, to
80 Szwajcarska demokracja szansą dla Polski?
jest poddawana pod dyskusję na forum Rady Federalnej
oraz Zgromadzenia Federalnego, które ustosunkowują się
formalnie do proponowanych rozwiązań. Mogą one zgłosić
inne propozycje lub uszczegółowić te przedstawione.
Następnie wszystkie inicjatywy, łącznie z kontrpropozycjami,
są poddawane w referendum pod osąd społeczeństwa
i kantonów. Inicjatywa ludowa uzyskuje akceptację wtedy,
gdy opowie się za jej przyjęciem większość społeczeństwa
i większość kantonów.
Nadmienić należy, że jeżeli Zgromadzenie Federalne
zaleca nieprzyjmowanie projektu, którego dotyczy
inicjatywa ludowa, może wówczas przedstawić swoją
kontrpropozycję. Naród i kantony głosują wówczas
jednocześnie nad inicjatywą oraz nad kontrprojektem
Zgromadzenia.
Obcokrajowcom procedura ta wydaje się skomplikowana,
jednak dla Szwajcarów, przyzwyczajonych do oddolnego
kierowania państwem, jest to chleb powszedni.

_________________
medicus curat, natura sanat.

Efektywność demokracji bezpośredniej
Należy jeszcze raz podkreślić, że uczestnictwo obywateli
we władzy jest podstawą skutecznego funkcjonowania
szwajcarskiego państwa. Głosujący obywatele określani
są mianem suwerena. Decyzje podejmuje jednak nie naród,
jak błędnie podają niektóre media, lecz uprawnieni do
głosowania, a ci w Szwajcarii stanowią około 60%. Średnia
84 Szwajcarska demokracja szansą dla Polski?
frekwencja waha się w okolicy 40%. W rezultacie decyzje
podejmowane są przez około 25% populacji, czyli mniej
więcej 2 miliony obywateli. Przeciętna większość, która
wymagana jest do przegłosowania danej kwestii, to ponad
milion obywateli, czyli 12-13% całej populacji. To taki procent
wszystkich mieszkańców Szwajcarii odrzuca lub aprobuje
propozycje wysuwane przez organy władzy lub autorów
inicjatyw oraz decyduje o kwestiach najwyższej wagi.
Szczególny wzrost ich liczby zanotowano w latach siedemdziesiątych.
Spowodowane to było przyznaniem w 1971 r.
praw wyborczych kobietom. W związku z tym liczba ta
wzrosła z ok. 514% do ok. 12-18%37. Okazuje się więc, że
decydującą większość głosujących stanowi mniejszość obywateli.
W związku z tym pojawia się problem identyfikacji
poglądów głosujących z resztą społeczeństwa, które nie
uczestniczy w głosowaniu.
Mając świadomość liczebnej siły decydujących Szwajcarów,
można wysnuć prowokacyjny wniosek, że w tym przypadku
wystarczającym wyrazicielem woli narodu szwajcarskiego
byłby sam parlament. Jednak trzeba wziąć pod uwagę
fakt, że – bez względu na stopień uczestnictwa obywateli
w bezpośrednich rządach społeczeństwa – jest to zawsze
najbardziej właściwy sposób legitymizacji. Wola narodu
wyrażana jest przez tych, którzy tego chcą. Niegłosujący
nie mają zakazu uczestnictwa w referendach, nikt im tego
nie zabrania. Mimo niskiego procentu głosujących i zarzutu
dyktatury większości, będącej w istocie mniejszością na
tle ogółu, to naród (a właściwie elektorat), a nie poszczególne
organy władzy, jest głównym podmiotem nadającym
kształt ustroju Konfederacji Szwajcarskiej.

_________________
medicus curat, natura sanat.

Na przestrzeni czasowo-historycznej pojęcie “Demokracja” uległo “rozbudowaniu” dialektyce społeczno-politycznej .... XX w to funkcjonowanie krajów ludowo demokratycznych .... a dzisiaj by uzasadnić potrzebę przemian demokratycznych, używamy jej nazwy w postaci “Demokracji Szwajcarskiej” czy “Demokracji bezpośredniej” wykorzystującej prawo w postaci W I R. , by wyróżnić od pojęcia “Demokracja”, pozdrawiam

_________________
wolność to świadomość ograniczeń

https://www.youtube.com/watch?v=tMXJAuOktdI

cz 1

_________________
medicus curat, natura sanat.

https://www.youtube.com/watch?v=FZxXxTVfm78

OdWIRujmy Patologie - U nas nie ma szefów! Marian Waszkielewicz Jan Kubań

_________________
medicus curat, natura sanat.